سردخانه لبنیات (dairy cold storage)
قسمت زیادی از نیازهای بدن ما از محصولاتی است که مواد مغذی بدنمان را تامین میکنند. فرآوردههای لبنی از جمله شیر، ماست، کره، دوغ، پنیر، کشک و خامه شامل این دسته از مواد مغذی میشود. نگهداری اصولی لبنیات، کیفیت و مانگداری و بهره وری آنها را بالا میبرد. کلدروم های خاص محصولات لبنی با فضای سرد و بهینه شده بهترین گزینه پیش روی هر تولید کننده و یا پخش کننده این عرضه میباشد. سردخانه لبنیات به گونهای است که با ممناعت از ورود گرما، میکروب و باکتریها به اتاق سرد، از تغییر بافت و فاسد شدن آنها جلوگیری میکند. برای هر کدام از فرآوردههای لبنی دما و رطوبت خاصی تعبیه میشود که در ادامه به آن میپردازیم.
سردخانه لبنیات زیر صفر
دمای مناسب برای نگهداری لبنیات منجمد بازه بین 18- تا 30- درجه سلسیوس است. این بازه دمایی براساس نوع محصول و مدت زمان نگهداری آن تعیین میشود که معمولا برای تایم بیشتری میتوان آنها را نگهداری کرد. معمولا برای نگهداری لبنیات در سردخانه به رطوبت بالایی نیاز نداریم.
سردخانه لبنیات بالای صفر
از سردخانه لبنیات بالای صفر برای نگهداری فرآوردههای لبنی که مصرف روزانه دارند، استفاده میشود. بازه دما در این سردخانه باتوجه به نوع محصول و مدت زمان نگهداری آن تعیین میشود. بر همین اساس سردخانه لبنیات بالای صفر معمولا دمایی بین 0 تا 10 درجه دارد. این دما برای برخی از محصولات خاص مانند پنیر ممکن است 25 درجه باشد.
با توجه به بودجه و نوع محصول مورد نظر شما، تیم فنی بوران صنعت دنا با محاسبات دقیق مناسب ترین خدمات را ارائه خواهند داد.
09154900048 – 05136900400
سردخانه شیر پاستوریزه ( Pasteurized milk cold storage)
شاید هنوز هم برخی فکر کنند شیر محلی سالمتر یا طبیعیتر است چون برخی از فرآیندهای پاستوریزه کردن بر روی آن صورت نگرفته است. یا فقط با جوشاندن آن بتوانند آن را به شیر عاری از باکتریهای مضر تبدیل کنند. این درحالیاست که مراحل پاستوریزاسیون کاملا متفاوت است. چراکه فرآیند پاستوریزاسیون با دمای کنترل شده و حرارت غیرمستقیم انجام میشود. در ضمن، حرارت از مستقیم ارزش غذایی شیر میکاهد و برخلاف باور موجود، مواد مغذی شیر را نیز از بین میبرد. از طرفی دیگر نگهداری شیر پاستوریزه شده نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به توضیح مختصری از شرایط انواع شیر در کلد روم میپردازیم.
شیر خام را پیش از منجمد کردن باید پاستوریزه کرد. شیر پاستوریزه یخ زده در سردخانه با دمای 20- درجه سلسیوس و حداکثر به مدت 4 ماه قابل نگهداری است.
- زیر صفر (شیر غلیظ منجمد):
این نوع شیر بر اثر حرارتدهی، آب خود را از دست میدهد بنابراین غلیظ میشود. در برخی از موارد با افزودن شکر، به مقدار شیرینی آن افزوده میشود. که این امر کاملا اختیاریست و به انتخاب تولید کننده میباشد. شیر غلیظ را میتوان در دمای 20- درجه سلسیوس و حداکثر به مدت 10 ماه نگهداری کرد.
سردخانه ماست (Yogurt cold storage)
تجهیزات در خط تولید ماست به روش سنتی و صنعتی شباهت زیادی دارند. برای مثال پروسس تانک، دستگاه شیر سردکن، پاتیل پخت شیر، گرمخانه ماست، سردخانه و یخچالهای نگهداری تعدادی از تجهیزات مهم برای فرآوری ماست هستند. در هر دو روش، ابتدا شیر تا دمای 42 یا 45 درجه سلسیوس گرم میشود.
قابل به ذکر است، این بازه دمایی تاثیر زیادی بر افزایش رشد باکتریهای مفید دارد. افزایش باکتری یا همان میکروارگانیسم ها باعث حباب زدن ماست میشود و در نتیجه، ماست با طعم و کیفیت خوبی تولید میشود. یکی از عوامل مهمی که مستقیما بر کیفیت ماست تاثیر میگذارد، تنظیم دما هنگام فرآیند گرم کردن یا سرد کردن آن است.
معمولا سردخانه ماست تا حداکثر دمای 5 درجه سلسیوس تعبیه شده است . طراحی مدار سرمایشی و تجهیزات برودتی برای این سردخانه بالای صفر با بهگونهای است که گردش هوای سرد در فضای سردخانه با سرعت زیاد انجام شود. در ادامه کیفیت مطلوب ماست حفظ میشود. مدت زمان نگهداری ماست در سرد خانه با دمای 5 درجه تا سه هفته تخمین زده میشود.
ماست منجمد
برای تهیه ماست منجمد میبایست ماست را با میوه، سبزیجات خشک و… مخلوط کرد و سپس ترکیب آماده شده را در تونل ماست منجمد کرد. پس از انجماد سریع، ماست یخزده را میتوان حداکثردر دمای 20- درجه سلسیوس و به مدت 3 ماه نگهداری کرد
سردخانه خامه (Cream cold storage)
خامه پاستوریزه باید در بازه دمایی 8 تا 12 درجه سلسیوس سرد شود. سپس برای رساندن آن به مرحله کره گیری، حداقل 24 ساعت در دمای 6 درجه سلسیوس نگهداری می شود. خامه پاستوریزه بسته بندی شده را میتوان در دمای 5 درجه سلسیوس به مدت 7 روز نگهداری کرد. خامه پاستوریزه منجمد خامه تازه با 50 درصد چربی شیر معمولا در دمای 75 تا 80 درجه سلسیوس پاستوریزه، سپس پیش سرد و در نهایت منجمد میشود.
خامه پاستوریزه منجمد
را با لایه نازک پلاستیک و در ظروف کارتنی بسته بندی میکنند. خامه پاستوریزه منجمد را در سرد خانه با دمای 18- تا 30- درجه سلسیوس به مدت 26 تا 38 هفته نگهداری میکنند.
سردخانه کره (Butter cold storage)
کره جزو محصولاتی است که سرما در فرآیند تولید و نگهداری (صفر تا صد) آن نقش مهمی دارد. در فرآیند کره گیری (از خامه)، باید آن را در ظرف استوانهای مربوطه سرد نگه داشته شود. از انواع کره میتوان به کره حیوانی و کره پاستوریزه اشاره کرد که بیشترین استفاده را دارند. این دو نوع کره شرایط نگهداری متفاوتی را میطلبند. زیرا بافت هر کدام با دیگری متفاوت است. بنابراین انتخاب سردخانه از نظر دمایی براساس نوع محصول و نوع بافت آن انجام میشود.
کره حیوانی نیاز به سردخانه زیر صفر دارد و کره پاستوریزه بسته بندی شده را در بازه دمایی صفر تا 4 درجه سلسیوس به مدت 2 تا 3 هفته در سردخانه بالای صفری نگهداری میکنند. یکی از بهترین راه های افزایش ماندگاری کره، منجمد کردن آن است. این امر در بازه دمایی 15- تا 20- درجه سلسیوس انجام میشود و میتوان حداکثر تا یک سال نگهداری کرد.
سردخانه پنیر (Cheese cold storage)
پنیر هم مانند کره در انواع متنوعی مثل پنیر پیتزا (موزارلا)، پنیر سفید، پنیر خامهای و… تولید میشود. پنیر معمولا پس از تولید سرد میشود و در طول فرآوری نیازی به سرما ندارد. در برخی از مواقع هم قبل از بسته بندی لازم است تا پنیرها پیشسرد شوند. مراحل تولید، دمای فرآوری و نگهداری و مدت زمان نگهداری پنیرها بسته به نوع پنیر متفاوت است. که در ادامه به آن میپردازیم.
1 – پنیر خامهای
پنیرهای نرم و تازه مثل کاتیج و پنیر خامهای که آب زیادی داشته باشد حداکثر تا دمای 5 درجه سلسیوس و به مدت 3 هفته در سردخانه نگهداری میشوند. برای پنیرهای دیگر مانند پنیرهای فرآوری شده، سرد کردن معمولا در طول نمک زنی و فرآوری انجام میشود و بسته به نوع پنیر، دما از 8 تا 25 درجه سلسیوس متغیر میباشد.
2- پنیر پیتزا
برای تهیه پنیر پیتزا، ابتدا شیر را طی عملیات حرارتی تا 72 درجه سلسیوس حرارت میدهند. بعد از پاستوریزه شدن شیر آن در دمای 33 درجه با مایه پنیر و یک استارتر که شامل لاکتوباسیلی است، کشت میدهند. روش دیگر برای کشت دادن پنیر استفاده از اسیدهایی مثل اسید لاکتیک، اسید استیک و.. است که اصطلاحا روش اسیدی کردن مستقیم نام دارند. بعد از شکلگیری دلمه، آنها را جدا کرده و در آب 80 درجه سلسیوس حرارت داده میشوند. در نهایت تکههای پنیر در آب نمک سرد با دمای 5 درجه و به مدت 30 ثانیه خنک میشوند. پنیر پیتزا در سردخانه بالای صفر با دمای 4 درجه به مدت 12 ماه قابل نگهداری است.
3- پنیر یخ زده ( چدار )
پنیرهای دارای بافت سخت مثل چدار و امنتال را میتوان بعد از انجماد به مدت یکسال در سردخانه زیر صفر با دمای 20- درجه نگهداری کرد. همچنین پنیرهای رسیده با کپک نیز در همین دما به مدت ۶ ماه نگهداری میشوند.
سردخانه بستنی (Ice cream cold storage)

بستنی دسر منجمد پرطرفداری است که دارای ویتامین ها و ریز مغذیهایی مثل کلسیم، ویتامینهای A ،D، B12 و … است. ارزش غذایی بالا و محبوبیت این محصول لبنی باعث شده تا تولیدکنندگان روی به فرمولاسیون و روشهای جدید بیاورند و در طعمها و مدلهای متنوع به بازار عرضه کنند. حفظ بافت نرم و سالم بودن بستنی در عین نگهداری آن در دمای منفی از بزرگترین ترین چالش هاست. کلدروم های خاص و های تک (high technology) با استفاده از تجهیزات با کیفیت دستیابی به بافت و ظاهر مناسب بستنی را امکان پذیر میسازد. در نهایت میتوان بستنی ایی با کیفیت بالا را عرضه کرد.
مراحل تولید بستنی:
- دریافت و ذخیرهسازی مواد اولیه
- فرمولاسیون
- مخلوط کردن
- پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون
- رسیدن مخلوط
- منجمدکردن
- بسته بندی
طراحی و ساخت سردخانه بستنی
طراحی و انتخاب تجهیزات برودتی بستنی براساس محاسبه بار برودتی انجام میشود. میزان تولید روزانه، نوع بستهبندی بستنی، شرایط دمایی محیط، نوع بستنی، مدت زمان نگهداری و غیره از عوامل موثر در طراحی و ساخت سردخانه بستنی محسوب میشوند.
اواپراتور سردخانه بستنی
بستنی هم مانند محصولات منجمد یا خرما در سردخانه زیر صفر نگهداری میشود. بنابراین اواپراتورهای سردخانه بستنی باید دارای توان تامین سرمایش در دماهای پایین و قدرت دیفراست بالا باشد.
دیفراست سردخانه بستنی
همانطور که گفته شد، حفظ بافت نرم بستنی نیازمند کنترل دما برای بستنی میباشد. در صورتی که تنظیمات دمای دیفراست برای اواپراتور به درستی انجام نشود، عملکرد و بازدهی اواپراتور با مشکل مواجهه میشود. باتوجه به حساستر بودن ساختار بستنی نسبت به افزایش دما، ممکن است در مدت زمان کوتاهی بستنی ذوب شود و بخش قابل توجهی از محصول غیرقابل مصرف شود. بنابراین دقت در طراحی و تنظیم دیفراست نقش مهمی در عملکرد سرمایشی سردخانه دارد.